Sabah Şekerimi Ölçtüm Normaldi, O Halde Şekerim Yolunda mı?

Prof. Dr. Aynur Özge

Her sabah düzenli olarak açlık şekerinizi ölçüyorsunuz. Cihazda çıkan değer örneğin: 95 mg/dL. Gülümsüyorsunuz: “Şekerim normal, demek ki her şey yolunda.” Ama gerçekten öyle mi?

Sadece bir sabah ölçümüyle şekerin yolunda olup olmadığını söylemek eksik bir resme bakmak gibidir. Çünkü şeker kontrolü sadece o anki değere değil, geçmiş haftaların izlerine de bakılarak değerlendirilir.

Neden Tek Bir Ölçüm Yeterli Değil?

Kan şekeri gün içinde yemek, stres, uyku, hareket ve hatta ilaç zamanlamasına göre sürekli dalgalanır. Bu nedenle sabah açlık şekerinin “normal” çıkması her zaman genel durumu yansıtmayabilir.

Özellikle yemek sonrası (postprandiyal) şeker yükselmeleri veya gece yükselen değerler, sabah ölçümünden fark edilmeden geçebilir.

Ve işin daha da önemlisi; küçük ama sürekli yüksek seyreden değerler, zamanla damar duvarlarını yıpratarak kalp ve beyin krizlerine zemin hazırlar.

Gerçek Şeker Sağlığı İçin Ne Takip Edilmeli?

1. HbA1c (Hemoglobin A1c) – Uzun Dönemli Şeker Göstergesi

Bu test, son 2-3 aylık ortalama kan şekeri seviyenizi gösterir.
Değeri yükseldikçe, komplikasyon riski artar.

Yani sabah şekeriniz 95 olsa bile, HbA1c değeriniz %6.8 çıkıyorsa, aslında damarlarınız sürekli yüksek şekere maruz kalıyor olabilir.

2. Postprandiyal Şeker (Yemekten Sonra 1–2. saat)

Yemekten sonra ölçülen değerler, özellikle damar sağlığı için çok önemlidir.
Bu yükselmeler fark edilmeden kalabilir ama aterotromboz (damar içi pıhtı oluşumu) sürecini hızlandırabilir.

Bu da uzun vadede:

• Kalp krizi
• İnme (felç)
• Göz, böbrek, sinir hasarı gibi ciddi komplikasyonların riskini artırır.

Neden Küçük Yükseklikler Bile Önemlidir?

• Şekerin kısa süreli küçük yükselmeleri bile, damar iç yüzeyinde inflamasyona yol açar.
• Bu durum plak oluşumunu tetikler → damar tıkanıklığı gelişebilir.
• Özellikle yaş ilerledikçe veya hipertansiyon, kolesterol, sigara gibi risk faktörleri eşlik ediyorsa, bu küçük farklar büyük hasarlara neden olabilir.

Ne Yapmalı?

• HbA1c değerini 3-6 ayda bir kontrol ettirin.
• Eğer risk grubundaysanız, yemek sonrası şekerinizi de ara ara ölçün.
• Diyet, egzersiz, uyku düzeni ve ilaçları aksatmadan uygulayın.
• Sabit “normal” açlık şekeri ile yetinmeyin; genel tabloya bakın.
• Küçük yükselmeleri bile önemseyin, çünkü damarlar bu farkları hisseder.

Sonuç: Sabah Şekeri Normalse Rahatlamayın, Geniş Perspektiften Bakın

Şeker takibi sadece bir sabah ritüeli değil; vücudunuzu tanıma ve koruma yolculuğudur. Erken dönemde fark edilen dengesizlikler, ilerideki kalp ve beyin krizlerini önleyebilir.

Sevgili okurlar,

Damarlar sessizce yaşlanır, hasar verdiğini belli etmeden ilerler. Ama siz dikkatli bakarsanız, o sessiz tehlikeyi erkenden fark edebilirsiniz.

Sabah şekerinize değil, tüm resme bakın.

Sağlıkla ve farkındalıkla kalın.