Prof. Dr. Aynur Özge
Alzheimer hastalığı, yaşlılıkla birlikte artan, hafıza ve bilişsel işlevlerde ciddi kayıplara yol açan bir nörodejeneratif hastalıktır. Bu hastalığın risk faktörlerini anlamak, önleme ve yönetim stratejileri geliştirmek açısından büyük önem taşır. Obezite, Alzheimer hastalığı için modifiye edilebilir risk faktörlerinden biridir. Bu blog yazısında, orta ve ileri yaşlarda ideal kilo aralığını, kilo durumunun Alzheimer ve demans gelişimi üzerindeki etkilerini, yaş ilerledikçe kilolu ya da zayıf olmanın risklerini ve kilo kontrolü için önerileri inceleyeceğiz.
İdeal kilo aralığı, kişinin boyuna ve cinsiyetine bağlı olarak değişir ve genellikle Vücut Kitle İndeksi (VKİ) ile belirlenir. VKİ, kilonun boyun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Hemen her arama motorunda kolaylıkla ulaşılabilen bir VKİ hesaplayıcısı bulup kendi VKİ değerinizi hemen hesaplayabilirsiniz. Orta ve ileri yaşlardaki bireyler için ideal VKİ aralıkları şu şekildedir:
Orta ve ileri yaşlarda sağlıklı bir yaşam sürdürmek için ideal VKİ aralığında kalmak önemlidir. VKİ’nin 25’in üzerinde olması fazla kilo veya obezite olarak kabul edilir ve sağlık risklerini artırır.
Araştırmalar, orta yaşta fazla kilolu veya obez olmanın ileri yaşta Alzheimer ve demans riskini artırabileceğini göstermektedir. Obezite, beyindeki iltihaplanma süreçlerini ve oksidatif stresi artırarak sinir hücrelerine zarar verebilir ve bilişsel işlevlerde bozulmalara yol açabilir. Orta yaşta sağlıklı bir kiloda kalmak, ileri yaşta bilişsel sağlığı korumak açısından kritik öneme sahiptir.
Yaş ilerledikçe hem aşırı zayıflık hem de aşırı kiloluluk sağlık açısından riskler taşır. Aşırı zayıf olmak, kas kütlesi kaybına, düşme ve kırık riskinin artmasına yol açabilir. Aşırı kilolu olmak ise diyabet, kalp hastalıkları ve inme gibi kronik hastalıkların riskini artırır.
Yaşla birlikte kilo kontrolünü sağlamak ve sağlıklı bir kiloda kalmak için aşağıdaki öneriler dikkate alınabilir:
Sonuç olarak; Obezite ve Alzheimer hastalığı arasındaki ilişki, obezitenin beyin sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle dikkatle ele alınması gereken bir konudur. Orta yaşta sağlıklı bir kiloda kalmak, ileri yaşta bilişsel sağlığı korumak ve Alzheimer riskini azaltmak için kritik öneme sahiptir. Dengeli beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları, kilo yönetimi ve beyin sağlığının korunmasında etkili stratejilerdir.
Daha ileri okuma için;
– Low, A., Prats-Sedano, M. A., McKiernan, E., et al. (2022). Modifiable and non-modifiable risk factors of dementia on midlife cerebral small vessel disease in cognitively healthy middle-aged adults: the PREVENT-Dementia study. *Alzheimer’s Research & Therapy, 14*(154). https://doi.org/10.1186/s13195-022-01095-4
– Livingston, G., Huntley, J., Sommerlad, A., et al. (2020). Dementia prevention, intervention, and care: 2020 report of the Lancet Commission. *The Lancet, 396*(10248), 413-446. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30367-6