Kilonu Kontrol Et ki Zihin Kumandan Elinde Olsun

Kilonu Kontrol Et ki Zihin Kumandan Elinde Olsun

Prof. Dr. Aynur Özge

Alzheimer hastalığı, yaşlılıkla birlikte artan, hafıza ve bilişsel işlevlerde ciddi kayıplara yol açan bir nörodejeneratif hastalıktır. Bu hastalığın risk faktörlerini anlamak, önleme ve yönetim stratejileri geliştirmek açısından büyük önem taşır. Obezite, Alzheimer hastalığı için modifiye edilebilir risk faktörlerinden biridir. Bu blog yazısında, orta ve ileri yaşlarda ideal kilo aralığını, kilo durumunun Alzheimer ve demans gelişimi üzerindeki etkilerini, yaş ilerledikçe kilolu ya da zayıf olmanın risklerini ve kilo kontrolü için önerileri inceleyeceğiz.

Orta ve İleri Yaş İçin İdeal Kilo Aralığı Nedir?

İdeal kilo aralığı, kişinin boyuna ve cinsiyetine bağlı olarak değişir ve genellikle Vücut Kitle İndeksi (VKİ) ile belirlenir. VKİ, kilonun boyun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Hemen her arama motorunda kolaylıkla ulaşılabilen bir VKİ hesaplayıcısı bulup kendi VKİ değerinizi hemen hesaplayabilirsiniz. Orta ve ileri yaşlardaki bireyler için ideal VKİ aralıkları şu şekildedir:

  • Normal VKİ: 18.5 – 24.9 kg/m²
  • Fazla Kilolu: 25 – 29.9 kg/m²
  • Obez: 30 kg/m² ve üzeri

Orta ve ileri yaşlarda sağlıklı bir yaşam sürdürmek için ideal VKİ aralığında kalmak önemlidir. VKİ’nin 25’in üzerinde olması fazla kilo veya obezite olarak kabul edilir ve sağlık risklerini artırır.

Orta Yaş Kilosu İleri Yaşta Alzheimer ve Demans Gelişimini Etkiler mi?

Araştırmalar, orta yaşta fazla kilolu veya obez olmanın ileri yaşta Alzheimer ve demans riskini artırabileceğini göstermektedir. Obezite, beyindeki iltihaplanma süreçlerini ve oksidatif stresi artırarak sinir hücrelerine zarar verebilir ve bilişsel işlevlerde bozulmalara yol açabilir. Orta yaşta sağlıklı bir kiloda kalmak, ileri yaşta bilişsel sağlığı korumak açısından kritik öneme sahiptir.

Yaş Aldıkça Zayıf mı Yoksa Kilolu mu Olmak Risklidir?

Yaş ilerledikçe hem aşırı zayıflık hem de aşırı kiloluluk sağlık açısından riskler taşır. Aşırı zayıf olmak, kas kütlesi kaybına, düşme ve kırık riskinin artmasına yol açabilir. Aşırı kilolu olmak ise diyabet, kalp hastalıkları ve inme gibi kronik hastalıkların riskini artırır.

  • Aşırı Zayıflık: VKİ’nin 18.5’in altında olması, ileri yaşta sağlık sorunlarına yol açabilir. Düşük kilolu bireyler, beslenme yetersizlikleri ve kas kaybı nedeniyle zayıf olabilir ve bu durum bilişsel işlevleri olumsuz etkileyebilir.
  • Aşırı Kiloluluk ve Obezite: VKİ’nin 25’in üzerinde olması, Alzheimer ve diğer demans türleri için risk faktörüdür. Obezite, insülin direnci, hipertansiyon ve kardiyovasküler hastalıklar gibi durumlarla ilişkilidir ve bunlar da demans riskini artırabilir.

Yaşla Birlikte Kilo Kontrolü İçin Neler Önerilir?

Yaşla birlikte kilo kontrolünü sağlamak ve sağlıklı bir kiloda kalmak için aşağıdaki öneriler dikkate alınabilir:

  • Dengeli ve Sağlıklı Beslenme: Beslenme düzeninde taze meyve, sebze, tam tahıllar, yağsız proteinler ve sağlıklı yağlar yer almalıdır. İşlenmiş gıdalardan, aşırı şeker ve yağ içeren yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
  • Düzenli Fiziksel Aktivite: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aerobik egzersiz yapmak, kilo kontrolüne ve genel sağlığa katkıda bulunur. Ayrıca, kas kütlesini korumak için kuvvet antrenmanları da eklenmelidir.
  • Yeterli Uyku: Kaliteli ve yeterli uyku, kilo yönetimi ve genel sağlık için önemlidir. Yetersiz uyku, kilo alımına ve obeziteye yol açabilir.
  • Stres Yönetimi: Stres, aşırı yemek yeme ve kilo alımına neden olabilir. Meditasyon, yoga veya derin nefes alma egzersizleri gibi stres yönetim teknikleri kullanılmalıdır.
  • Düzenli Sağlık Kontrolleri: Doktor kontrolleri, kilo yönetimi ve genel sağlık durumunun izlenmesi açısından önemlidir. Diyabet, hipertansiyon gibi durumlar için düzenli kontroller yapılmalıdır.
  • Sosyal Destek: Aile ve arkadaş desteği, sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarının sürdürülmesine yardımcı olabilir.

Sonuç olarak; Obezite ve Alzheimer hastalığı arasındaki ilişki, obezitenin beyin sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle dikkatle ele alınması gereken bir konudur. Orta yaşta sağlıklı bir kiloda kalmak, ileri yaşta bilişsel sağlığı korumak ve Alzheimer riskini azaltmak için kritik öneme sahiptir. Dengeli beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları, kilo yönetimi ve beyin sağlığının korunmasında etkili stratejilerdir.

Daha ileri okuma için;

– Low, A., Prats-Sedano, M. A., McKiernan, E., et al. (2022). Modifiable and non-modifiable risk factors of dementia on midlife cerebral small vessel disease in cognitively healthy middle-aged adults: the PREVENT-Dementia study. *Alzheimer’s Research & Therapy, 14*(154). https://doi.org/10.1186/s13195-022-01095-4

– Livingston, G., Huntley, J., Sommerlad, A., et al. (2020). Dementia prevention, intervention, and care: 2020 report of the Lancet Commission. *The Lancet, 396*(10248), 413-446. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)30367-6

avatar
Prof. Dr. Aynur ÖZGE, MD, PhD

Prof. Dr. Aynur Özge, Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde Nöroloji Anabilim Dalı'nda öğretim üyeliği yapmaktadır. Uzmanlık alanları arasında Algoloji ve Klinik Nörofizyoloji bulunmaktadır. Eğitimini tamamladıktan sonra akademik kariyerine odaklanarak, nöroloji alanında derinlemesine bir uzmanlık edinmiştir.