Ekrana Bakarken Başım Ağrıyor: Dijital Göz Yorgunluğu mu Migren mi?
Prof. Dr. Aynur Özge
Gün içinde saatlerce bilgisayar ekranına, telefona ya da tablete bakıyor musunuz? Akşamları göz çevrenizde ağırlık, şakaklarda baskı hissi veya alnınızın ortasında bir ağrıyla günü tamamlıyor musunuz?
Artık neredeyse herkesin hayatında olan bu sorun çok tanıdık: “Ekrana bakarken başım ağrıyor.” Peki ama neden? Bu durum sadece göz yorgunluğuna mı bağlı, yoksa arkada bir migren tetikleyicisi mi var?
Bu yazıda, dijital ekranların baş ağrısıyla ilişkisini ve ne zaman endişelenmeniz gerektiğini birlikte keşfediyoruz.
👀 Dijital Göz Yorgunluğu (Digital Eye Strain) Nedir?
Uzun süre ekran karşısında kalmak, göz kaslarını sürekli odaklanmaya zorlar. Bu durum, “dijital göz yorgunluğu” olarak bilinen bir tabloya yol açar.
Belirtileri arasında:
- Gözlerde yanma, batma hissi
- Göz kuruluğu
- Odaklanmada güçlük
- Alında, şakakta ya da ense kökünde hafif-orta şiddette baş ağrısı
📌 Genellikle bilgisayar başında geçirilen 2. veya 3. saatin sonunda başlar.
⚡️ Migren: Ekranın Görünmeyen Tetikleyicisi
Dijital ekranlar, sadece göz yorgunluğu yaratmakla kalmaz, aynı zamanda migreni tetikleyen güçlü çevresel uyaranlar içerir.
Migrenli bireylerde ekran başında geçirilen süre uzadıkça:
- Işık hassasiyeti (fotofobi) artar
- Titreşimli veya mavi ışıklar beyindeki trigeminovasküler sistemde tetiklenmeye yol açar
- Görsel tetikleyiciler (parlaklık, yanıp sönen içerikler) migren atağını başlatabilir
✔️ Migren ağrıları genellikle tek taraflı, zonklayıcı ve beraberinde bulantı, ışık-ses hassasiyeti ile birlikte gelir.
🤔 Hangisi Sizin Ağrınız? Göz Yorgunluğu mu, Migren mi?
| Özellik | Dijital Göz Yorgunluğu | Migren |
| Ağrının Şiddeti | Hafif-Orta | Orta-Şiddetli |
| Başlangıç Zamanı | Uzun ekran maruziyeti sonrası | Ekran, stres, hormonal faktör sonrası |
| Ağrı Yeri | Alın, şakak, göz çevresi | Tek taraflı veya iki taraflı zonklayıcı |
| Eşlik Eden Belirtiler | Göz kuruluğu, bulanık görme | Bulantı, kusma, ışık-ses hassasiyeti |
| Süre | Ara verince kısa sürede geçer | 4–72 saat sürebilir |
📱 Baş Ağrısını Azaltmak İçin Dijital Yaşamda 7 Pratik Öneri
- 20-20-20 Kuralı: Her 20 dakikada bir, 20 saniye boyunca 6 metre uzağa bakın.
- Ekran Parlaklığını Azaltın: Gözle aynı hizaya ve loş ışıkta çalışın.
- Mavi Işık Filtreleri Kullanın: Bilgisayar veya telefonunuza uygun filtreler migreni önleyebilir.
- Yazı Tipini ve Kontrastı Ayarlayın: Zor okunabilir metinler göz kaslarını yorar.
- Nemli Ortam ve Göz Kırpma Egzersizi Yapın: Göz kuruluğunu önlemek için odanızı havalandırın.
- Ekran Süresini Planlayın: Aralıksız 2 saatten fazla dijital ekrana maruz kalmamaya çalışın.
- Dijital Detoks Günü Belirleyin: Haftada 1 gün ekranlardan uzak kalmak, beyin için “reset”tir.
👩⚕️ Ne Zaman Doktora Başvurmalı?
Aşağıdaki durumlarda bir nöroloji ya da göz hastalıkları uzmanına danışmanız önerilir:
- Ekran başında 30 dakikayı geçmeden şiddetli baş ağrısı oluşuyorsa
- Ağrı ile birlikte bulanık görme, çift görme, ışık çakmaları yaşıyorsanız
- Ağrınız 24 saatten uzun sürüyorsa
- İş, okul veya sosyal yaşamınızı etkiliyorsa
🌟 Sonuç: Teknolojiyle Dost, Ağrısız Bir Yaşam Mümkün
Dijital dünyadan tamamen kopmak mümkün değil, ama ekran karşısında baş ağrısız bir yaşam mümkündür. Gözlerinizi, beyninizi ve zamanınızı koruyarak ekranlarla daha sağlıklı bir ilişki kurabilirsiniz.
Unutmayın: Baş ağrısının nedeni ne olursa olsun, anlaşılmayı hak eder. Kendinize ve beyninize kulak verin.
