Yaşlandıkça Şeker Değerimiz Neden Düşer? Ne Yapmalıyım?

Prof. Dr. Aynur Özge

Yaş ilerledikçe vücudumuzdaki pek çok sistem gibi kan şekeri dengesini sağlayan mekanizmalar da değişime uğrar. Bu durum bazen hipoglisemi olarak bilinen kan şekeri düşüklüğüne yol açabilir. Peki, yaşla birlikte kan şekerimiz neden düşer, bu durumdan korunmak için neler yapmalıyız? İşte cevapları ve öneriler…

Kan Şekeri (Glukoz) Nedir?

Kan şekeri, vücudun ana enerji kaynağı olan glukozu ifade eder. Glukoz, yediğimiz gıdaların sindirilmesi sonucunda kana karışır ve beyin dahil tüm organlarımıza enerji sağlar.

Hipoglisemi Nedir ve Değerleri Nelerdir?

Hipoglisemi, kandaki glukoz seviyesinin normalin altına düşmesi durumudur. Normal kan şekeri değeri 70-100 mg/dL arasındadır. Hipoglisemi sıklıkla 70 mg/dL altında kabul edilir.

Belirtileri:

• Halsizlik ve yorgunluk,
• Titreme, terleme,
• Çarpıntı,
• Baş dönmesi ve sersemlik,
• Konsantrasyon güçlüğü ve kafa karışıklığı,
• İleri düzeyde bilinç kaybı ve bayılma.

Yaşla Birlikte Kan Şekeri Neden Düşer?

1. İnsülin ve Hormon Dengesinde Değişiklikler:
   • Yaş ilerledikçe pankreas İnsülin salgılama kapasitesini etkileyebilir.
   • Kan şekerini düzenleyen hormonlarda dengesizlik ortaya çıkabilir.
2. Beslenme Alışkanlıkları:
   • Düzensiz öğünler veya uzun süreli açlık kan şekerinin düşmesine yol açabilir. Hasta bazen kendisi hazırlayamadığı, bazen gıdaya erişimi kısıtlı olduğu, bazen de yemek yemeği unuttuğu için kan şekeri düşebilir.
3. İlaç Kullanımı:
   • Diyabet tedavisinde kullanılan ilaçlar (insülin veya oral antidiyabetikler), yaşı ilerlemiş bireylerde kan şekerinin fazla düşmesine neden olabilir.
   • Tansiyon ve kalp ilaçları bazen kan şekeri dengesini etkileyebilir.
4. Böbrek ve Karaciğer Fonksiyonları:
   • Yaşlanan böbrek ve karaciğerin glukoz metabolizmasındaki etkinliği azalabilir.
5. Enerji Tüketimi ve Kas Kütlesi Azalması:
   • Sarkopeni (kas kaybı) ve hareketsizlik nedeniyle enerji ihtiyacı düşer, bu da kan şekeri dengesizliğine neden olabilir.

Yaş Alan Beyin İçin Hipogliseminin Etkileri

Kan şekerinin düşmesi beynin enerji ihtiyacını karşılayamaz hale gelmesine neden olur. Bu durum:

• Bilişsel Fonksiyonlarda Azalmaya: Dikkat eksikliği, unutkanlık ve kafa karışıklığı görülebilir.
• Beyin Hasarı Riski: İleri hipoglisemi durumları uzun vadede nöronlara zarar verebilir.
• Denge ve Koordinasyon Problemlerine: Ani kan şekeri düşüklüğü düşmelere ve yaralanmalara neden olabilir.

Hipoglisemi Durumunda Ne Yapmalı?

1. İlk önlem olarak 15-20 gram glukoz alın:
   • 1 tatlı kaşığı bal veya 1 bardak meyve suyu kan şekerini hızlıca yükseltir.
2. 15 Dakika Bekleyip Kan Şekerini Kontrol Edin:
   • İyileşme yoksa tekrar 15 gram glukoz alın.
3. Uzun Vadeli Enerji İçin Protein ve Kompleks Karbonhidrat Tüketin:
   • Bir dilim tam tahıllı ekmek veya yoğurt kan şekerini dengeler.

Hipoglisemiyi Önlemek İçin Öneriler

1. Düzenli Beslenin:
   • Uzun süreli açlıktan kaçının. 3 ana öğün ve ara öğünlerle günde 5-6 kez yemek yiyin.
2. Glisemik İndeksi Yüksek Gıdalardan Kaçının:
   • Beyaz ekmek, şekerli yiyecekler kan şekerini hızlı yükseltip düşürebilir.
3. Protein ve Lif Ağırlıklı Beslenin:
   • Protein kaynakları (yumurta, yoğurt, et) ve lifli gıdalar (sebze, tam tahıllar) kan şekerini düzenler.
4. İlaçları Doktor Kontrolünde Kullanmaya Özen Gösterin:
   • Diyabet ve tansiyon ilaçlarınızı doktorunuzla birlikte değerlendirin.
5. Su Tüketimini İhmal Etmeyin:
   • Vücudun sıvı dengesini koruyarak metabolizmanızı destekleyin.

Yaş ilerledikçe kan şekerimizi düzenleyen mekanizmalar yavaşlar, ancak bu durum bilinçli bir beslenme ve yaşam tarzı ile kontrol altına alınabilir.

Önerilerim:

• Belirli aralıklarla kan şekerinizi ölçtürün.
• Düzenli ve dengesiz kan şekeri sorunlarında mutlaka doktorunuza danışın.
• Düşük tansiyon ve hipoglisemiye yatkınlığınız varsa ani hareketlerden kaçının ve beslenmenize dikkat edin.

Sağlıklı ve enerjik bir yaşam dileğiyle…