Baş Dönmesi (Vertigo)
Tıpta “vertigo” olarak bilinen ve kabaca boşluktaki yönelim hissinde değişiklik olarak tarif edilen “Baş dönmesi” en sık karşılaşılan nörolojik şikâyetlerden biridir. Hastalar bazen etraflarındaki objelerin döndüğünü, bazen de yerin ayaklarının altından kayıyormuş gibi hissettiklerini söylerler. Baş dönmesi ile birlikte mide bulantısı ve kusma sıkça ifade edilen diğer yakınmalardır.
Her yaş grubunda başdönmesi farklı nedenleri akla getirir. Çocuklarda ilk akla gelen neden beyincikte yerleşen bir kitle veya "vertiginöz migren" adı verilen bir migren çeşidi iken, gençlerde MS ve yaşlılarda damar sertliği veya beyin krizi ile giden tablolar akla gelmelidir.
Genel olarak vertigo’nun toplumda görülme sıklığı yaşla artmaktadır. En sık vertigo nedenleri şu şekilde sıralanabilir;
Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV):
Baş dönmesinin en sık sebeplerindendir. İç kulağın içinde yer alan yarım daire kanallarında yerleşik böbrek taşı benzeri kristaller ile açıklanır. Sıklıkla aniden ortaya çıkar. Baş pozisyonundan olumsuz etkilenir ve özgün manevralar ile kısa sürede düzeltilebilir.
Meniere Hastalığı:
İç kulakta yer alan yarım daire kanallarındaki sıvıda istenmeyen bir atışa bağlı olarak görülen başdönmesi, kulak çınlaması ve giderek belirginleşen işitme azlığı ile seyreder. Bu durum KBB uzmanları tarafından takip edilir.
Vestibüler Nörit (Denge sinirinin mikrobik olmayan iltihabı):
Genellikle mevsim geçişlerinde görülen, bazı viruslar ile ilişkisi olduğu düşünülen, düşük şiddetli ancak uzamış vertigo atağı ile seyreder. Nöroloji uzmanları tarafından takip edilir.
Beyincik etkilenmesine bağlı başdönmesi (Serebellar Vertigo):
Beyinciği besleyen damarlarda aniden ortaya çıkan tıkanıklık veya beyincikte aniden ortaya çıkan kanama ile seyreden bir tablodur. Sıklıkla damar sertliği veya hipertansiyonu olan yaşlı hastalarda görülür. Hastalarda ani başlayan başdönmesi’nin yanı sıra yürüme bozukluğu, mesafe algısında bozukluk, baş ağrısı, bulantı ve kusma görülür. Acilen nöroloji uzmanına başvurmayı gerektiren ve hayati tehlikesi olan bir durumdur.
Vertiginöz Migren:
Orta yaş ve öncesinde başağrısı ve başdönmesi olan olgularda öncelikle akla gelmelidir. Başdönmesini takiben oluşan migren benzeri başağrısı atakları ile tanınır. Tedavi migrene yönelik planlandığında her iki sorun da giderilebilir.
Vertebrobaziller Yetmezlik:
Orta yaş ve üzeri grupta sık rastlanan bir başdönmesi nedenidir. Başdönmesi sıklıkla herhangi bir tetikleyici etken olmadan aniden başlar, birkaç dakika sürer ve yine aniden sona erer. Görme kaybı, çift görme, konuşma bozukluğu, güçsüzlük veya hissizlik gibi eşlik eden başkaca bulgular da vardır. Nöroloji uzmanı tarafından takip edilmelidir.
Multipl Skleroz:
Özellikle orta yaş ve öncesinde başlayan başdönmesi ataklarında akla gelmelidir. Nöroloji uzmanları tarafından kolaylıkla teşhis ve tedavi edilebilir.
Denge sinir tümörleri (Serebellopontin Köşe Tümörleri):
Son yıllarda artan cep telefonu kullanım sıklığı ile birlikte sıklığı artan bir tömör çeşididir. Sıklıkla işitme ve denge sinirinin kılıfından kaynaklanan tümörlerdir. Teşhis edildiğinde uzman bir ekip tarafından ameliyat edilmelidir.
Diğer nedenler;
Ayrıca başta B12 vitamini olmak üzere çeşitli vitamin eksiklikleri, uzun süreli alkol kullanımı sonrasında hasara bağlı olarak, beyin zarına ait iltihaplarda, başta kanser ilaçları ve tüberküloz ilaçları olmak üzere ilaç yan etkisi olarak, bazı epilepsi nöbetlerinde vb pek çok nedenle başdönmesi görülebilir.
