Covid-19 Enfeksiyonunun Nörolojik Etkileri
SARS-COV-2 olarak bilinen Corona virus ailesinden bir virüs olan COVID-19 olarak isimlendirilen viral bir ajanın sebep olduğu enfeksiyonlar son 4 ayda herkesin gündeminde. Bu enfeksiyonlar ile ilgili olarak gelen bilgiler birçok olgunun şikâyet oluşturmaksızın bağışıklık kazandığı, buna karşın özellikle vücut direnci düşük olan (yaşlı, hipertansif, BCG aşısı yaptırmamış, diyabetik, kanser gibi ikinci organ hastalığı olan, vb) kişilerde basit bir grip belirtilerinden solunum cihazı desteği gerektiren ARDS (severe acute respiratory syndrome) ye kadar uzanan geniş bir spektrumda kişileri mağdur ettiğini gösterdi.
Wuhan verileri gösterdi ki hastalardaki belirtiler şu sıklık sırasıyla ortaya çıkıyor; ateş (%83-99), kuru öksürük (%59.4-82), solunum yetmezliği (%55) ve bunların yarıdan fazlası yoğun bakımda hızla kötüleşerek kaybediliyorlar. Virusun bağışıklık yanıtı ile ilgili hücrelere ACE-2 kapısından girmesi bu kapıyı kullanan tansiyon ilacı kullanan kişilerin neden fazlaca hedef olduğunu açıkladı. Keza solunum hücrelerine girerken kullandığı DPP4 kapısı da neden gripteki gibi burun akıntısı, sinüzit vb belirtiler yerine öncelikle alt solunum yolları (zatüre), ince barsak, karaciğer gibi organların etkilendiğini açıkladı. Bununla birlikte cevap aradığımız önemli bir soru bahsi geçen kapılar pek de sık bulunmasa da sinir sistemi ve beynimiz gibi yapıların neden ve ne şekilde hedef alındığıdır (Li YC, Bai WZ, Hashikawa T, J Med Virol. 2020 Feb 27).
Bazı hastalarda başlangıç belirtisi başağrısı, bulantı, kusma şeklinde olmuştur. Bu belirtilere çok yüksek olmayan ateş veya kuru öksürük eşlik ettiğinde teşhis nispeten kolay olsa da solunum belirtileri olmayan veya ateş yüksekliği olmayan durumlarda teşhis geç ve güç olmuştur. Buradaki temel soru virüsün gerçekte sinir sistemini hedef alıp almadığıdır. Bu noktada tesadüfen yanlış adrese giden bir posta ile gerçekten haneye girmeye çalışan davetsiz misafirin durumu farklı olacaktır.
Bu noktada yapılan hayvan deneyleri virüsün beyine solunum yollarındaki sinir uçlarından tırmanarak çıkmaya teşebbüs ettiği, bu nedenle de alt kraniyal sinirler ve beyin sapı adı verilen beynimiz ile vücudumuzdan gelen sinir uçlarının buluşma noktasının öncelikle ve en sık yerleşim hedefi olduğunu göstermiştir. Bir adım daha ileri gidersek solunum sisteminin bu kadar erken iflas etmesinde beyinden çıkıp solunum organlarına giden sinir sistemi kablolarının erken dönemde infilak ettirilmesinin rol oynadığını düşündüren delillere sahibiz.
Nitekim yakın zamanda Japonya’dan bahsi geçen virüse bağlı beyin iltihabı bildirilen 24 yaşındaki kadın hastada saptanan beyin lezyonları yukarıda bahsettiğimiz giriş noktalarını destekler özelliktedir.
Kaynak: Moriguchi T et al. A first Case of Meningitis/Encephalitis associated with SARS-Coronavirus-2.Int J Infect Dis. 2020 Apr 3. pii: S1201-9712(20)30195-8.
O halde aksi belirtilmedikçe virüsün tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de egemenlik kazanmaya çalıştığı şu günlerde sıra dışı başağrısı, görme bozukluğu, yutma güçlüğü, nefes darlığı durumlarında hastaneye başvuracağız. Bunun dışında ise eski şikâyetlerimize benzer her durumu evde çözmeye veya hekimimize yazılı veya telefonla ulaşarak yardım istemeye çalışacağız. Böylelikle en kısa zamanda hepimiz fabrika ayarlarımıza dönelim dilerim eksilmeden….
09.04.2020, Mersin
